ضد آفتاب، سپر دفاعی در مقابل اشعه UV
نور خورشید در طیف گسترده ای بر زمین می تابد که طول موج بین 400 تا 700 نانومتر آن با چشم قابل رویت است و بیشتر از 700 نانومتر را INFRARED ( مادون قرمز ) و کمتر از 400 را اشعه UV (ماورای بنفش ) می نامند .
طیفهای UV هر چه از 400 کمتر می شوند به ترتیب UVC , UVB , UVA را تشکیل می دهند ؛
UVA شایعترین علت ضایعات پوستی ناشی از آفتاب سوختگی می باشد که به آن PHOTO DAMAGE گویند .
چند ساعت پس از آنکه پوست در معرض آفتاب قرار می گیرد ، UVA سوختگی پوست را ایجاد می کند که شامل قرمزی و التهاب پوست می¬باشد و ظرف یک تا دو روز برطرف می شود. UVA تا حدودی در برنزه شدن پوست یعنی TANNING نیز دخالت دارد .
UVB عامل اصلی برنزه شدن پوست (TANNING) می باشد . وقتی فرد جهت برنزه شدن خود را در معرض نور خورشید قرار می دهد ، در پایان روز دوم – یعنی 48 ساعت پس از این که شخص آفتاب گرفت – برنزه شدن پوست اتفاق می افتد . همین فاصله زمانی باعث می شود شخص در میزان آفتاب گرفتن افراط کند و باعث سوختگی شدید پوست خود می شود. یعنی وقتی چند ساعت در معرض آفتاب قرار می گیرد احساس می کند به خوبی برنزه نشده و ساعات بیشتری خود را در معرض آفتاب قرار می دهد و فردای آن روز هم همین کار را می کند ، در حالیکه نتیجه ی آفتاب گرفتن روز اول ، دو روز بعد مشخص می شود و در نتیجه فرد به شدت دچار آفتاب سوختگی می شود .
UVC خوشبختانه این طول موج به زمین نمی رسد . این طول موج فوق العاده سرطانزا بوده و در صورتی که انسان در معرض آن قرار بگیرد ریسک ابتلا به سرطان پوست در وی به شدت افزایش می یابد .
IR ( مادون قرمز ) این اشعه عامل اصلی گرم شدن بدن ما می باشد.
ضد آفتاب ها را بر اساس مکانیسم عمل ملانین ( رنگدانه پوست ) می سازند .
ملانین در مقابل نور چگونه عمل می کند ؟
مکانیسم اول : ملانین نور خورشید را منعکس کرده و جلوی آسیب را می گیرد .
مکانیسم دوم : ملانین طول موج بخشی از نور خورشید که به پوست می تابد را عوض می کند ، مثلاً UV را به IR تبدیل می کند .
مکانیسم سوم : در نهایت در تابشهای شدید و طولانی ملانین خود را متلاشی کرده و به این وسیله سطح وسیع تری را می پوشاند تا محافظت بیشتری ایجاد کند . اما این مکانیسم باعث می شود اشعه به هسته سلول بخورد و در نتیجه اکسیژن با ملانین ترکیب شده و تولید اکسی ملانین می کند که باعث برنزه شدن پوست می شود .
ضمناً ملانین بعد از متلاشی شدن به سطح پوست می آید که باعث ایجاد لک های تیره در سطح پوست می شود (شبیه کک و مک) که این نشانه ای از PHOTO AGING ( پیری پوست بر اثر نور ) می باشد . این لک ها پس از مدتی که رنگ برنزه پوست کمتر می شود ، بیشتر نمایان می گردند .
فاکتورهای محافظتی :
SPF-SUN PROTECTION FACTOR : فاکتور محافظتی اصلی برای UVB می باشد .
APF : فاکتور محافظتی اصلی برای UVA می باشد و مانند SPF محاسبه می شود .
EPF- EYE GLASS PROTECTION FACTOR : فاکتور محافظتی عینک ضد آفتاب که بین 1 تا 10 درجه بندی می شود و یکی از فاکتورهای اصلی در تعیین قیمت عینک می باشد.
UPF : فاکتور محافظتی لباس است و بین 1 تا 50 درجه بندی می شود.
UV INDEX : شاخص UV که بین 1 تا 13 تعریف می شود و توسط سازمان هواشناسی محاسبه می گردد.
- بین 9 تا 13 بسیار خطرناک و آسیب رسان می باشد .
- بین 3 تا 9 با استفاده از ضد آفتاب ، کلاه و عینک می توان برای کار ضروری در معرض نور آفتاب قرار گرفت .
- قاعدتاً در مواردی که نور آفتاب شدید است ، بهتر است در ساعات بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر از قرار گرفتن در معرض آفتاب خودداری شود ، چون معمولاً در چنین شرایطی میزان UV INDEX بیش از 9 می باشد .
ویژگی های یک ضد آفتاب
1. متناسب با نوع پوست شما باشد ( خشک ، چرب یا حساس )
2. SPF آن در حد استاندارد باشد .
3. در مقابل شستشو مقاوم باشد ، یعنی WATER RESISTANT یا WATER PROOF باشد.
4. عوامل فعال بر علیه IR , UVA , UVB داشته باشد .
5. بهتر است پایه ای برای MAKE UP هم باشد .
- باید برای دور چشم حتماً از ضد آفتاب های مخصوص دور چشم استفاده کنیم .
از کی و چگونه ضد آفتاب بزنیم ؟
از بعد از 6 ماهگی می توان از ضد آفتاب استفاده کرد . از 6 ماهگی تا 6 سالگی SPF ضد آفتاب را بر اساس نصف SPF ضد آفتاب مادر انتخاب می کنیم . مثلاً اگر مادری ضدآفتاب با SPF30 استفاده می کند ، کودک دو ساله اش ضدآفتاب با SPF15 لازم دارد و از 6 سالگی به بعد باید از ضد آفتاب یکسان با مادر استفاده کند .
ضد آفتاب باید حداکثر هر دو ساعت یک بار تجدید شود .
تقسیم بندی ضد آفتابها از لحاظ عملکرد :
1. ضد آفتاب های فیزیکال : این نوع ضد آفتابها سدی در مقابل نفوذ اشعه آفتاب ایجاد می کنند ؛
الف – ماهیت فیزیکی و عملکرد فیزیکی دارند . ( مثل کلاه و عینک )
ب – ماهیت شیمیایی و عملکرد فیزیکی دارند . ( مثل زینک اکسید )
2. ضد آفتاب های شیمیایی : این نوع ضد آفتابها یا امواج را جذب می کنند و یا طول موج آنها را عوض می کنند .
برگرفته از :
دکتر اردلان رضایی [ پوست ، مو و زیبایی ]
http://www.pezeshkonline.ir/index.php?ToDo=ShowArticles&AID=7638

نظرات شما عزیزان: